Rob van Assen, hedendaagse oude meester

Romanticus Rob van Assen (1944-2022) werd net na de oorlog door zijn tekenleraar bestraffend toegesproken: “Van Assen, stop hier mee, wat jij maakt is geen kunst, dit is veel te realistisch.” Maar hij kon niet anders, z’n handen deden wat z’n brein hem influisterde.

Autodidact Van Assen heeft wat meer tijd nodig gehad om erkend te worden als kunstschilder. Tegenwoordig ziet de wereld er wat dat betreft wel anders uit voor hem. De laatste twintig jaar vonden al veel schilderijen van zijn hand hun weg naar liefhebbers van zijn kunsten.

Rob heeft nooit te koop gelopen met zijn populariteit bij het grote publiek. Deze veelzijdige en bescheiden fijnschilder was helemaal niet commercieel. Hij schilderde voor zichzelf en als anderen het mooi vonden, dan was dat mooi meegenomen. Natuurlijk vond hij het plezierig dat zijn werk erkend werd en gekocht. Maar hij bleef in zijn eigen ritme werken en behield zijn sobere leefstijl.

Erfelijk

Zijn schildertalent had hij van zijn vader. Als kind leerde Rob de grondbeginselen van het vak. Zijn vader was ook een getalenteerd kunstschilder. Op school was Rob uiteraard altijd het beste in tekenen. “Voor de rest interesseerde het me niet zo veel. Algebra? Wat moet je daar mee? De HBS was één grote nachtmerrie.”

Dat het schilderen bij Rob echt in de genen zit bleek enkele jaren geleden.

Wij kregen bijgaande foto gemaild van iemand die op zoek naar achtergronden van de kunstschilder A. van Assen. Een fraai winterlandschap naar een origineel van Charles Leickert. Men vroeg of het misschien familie van Rob van Assen was.
Het was gesigneerd 1914 - 32. Dat gaf de indruk dat het geschilderd was in 1914.

Nadat wij de afbeelding van het schilderij naar Rob van Assen hadden gemaild, reageerde hij heel enthousiast.
Rob herkende hier het schilderij van zijn vader die signeerde met zijn geboortejaar en jaartal van schilderen.

Zijn vader, Albert van Assen (1914), had al op 18-jarige leeftijd een winterlandschap geschilderd van 70 x 50 cm…

Het bleek dat Rob nog steeds de plaat van het originele schilderij in zijn bezit had, die zijn vader in 1932 als voorbeeld gebruikte. Wat een geweldige prestatie van zijn vader, temeer als je bedenkt dat hij nooit schilderles had gehad!

Na wat research bleek ook nog dat het schilderij vanaf 1932 in dezelfde familie was gebleven en wel bij een zus van de grootvader van Rob van Assen en haar nazaten.

Romantische school

Begin jaren zestig, een verschrikking voor nostalgische ingestelde schilders, deed Rob een poging om aangenomen te worden op de Kunstacademie in Den Haag. De reactie op zijn werk was: ‘smakeloos ouderwets’. Rob: “Als ik toen was aangenomen, was ik nu ‘officieel’ kunstenaar en misschien wel internationaal gevierd. Maar wat is kunst? Ik weet het echt niet. Het heeft te maken met oorspronkelijkheid. Ik schilder mijn eigen vrije werk, maar doe ook geregeld opdrachten. Wat maakt dat uit? Dat deed Rembrandt van Rijn ook.”

Winterlandschap met ruïne en figuren, 110 x 120 cm.
Bekijk schilderij
 

Musea

Rob van Assen heeft ruim dertig jaar in musea doorgebracht. Hij was jarenlang schilder/illustrator. Ook was hij preparateur bij het Museum voor Natuurlijke Historie in Leiden (Naturalis) en daarna in het Museon in Den Haag.

Een prima werkomgeving om de anatomie van het dier te leren kennen. Vogels en vissen hebben zijn voorkeur, evenals water, één van de moeilijkste onderwerpen om te schilderen. Er hangen nog steeds een aantal afgietsels van zoogdieren in Naturalis. Bijvoorbeeld van walvisachtigen die levensecht beschilderd zijn.

Honderdvijftig jaar te laat geboren

Rob leerde de technieken door vooral heel veel te schilderen. “Het is een kwestie van veel doen en goed naar anderen kijken. Mijn voorbeelden zijn de romantische schilders uit de 19e eeuw, zoals Koekkoek, Schelfhout, Leickert, Springer en Kruseman. Ik had één van hen kunnen zijn… Ik ben honderdvijftig jaar te laat geboren. Als ik toen had geleefd, was ik nu onsterfelijk geweest. Maar mijn werk hangt inmiddels ook in diverse Nederlandse musea.”

Verbluffende techniek

De verbluffend fijne techniek waarmee hij het linnen of paneel streelde, suggereerde een jarenlang opzien naar de grote meesters. Rob keek, experimenteerde en maakte vooral heel lange dagen in zijn atelier. Dat was zijn routine. Romantische winterlandschappen schilderde hij het allerliefst en als het kon dan ook nog eens in grote formaten. Grote schilderijen waren voor Rob telkens weer een uitdaging, waarvan hij er in de loop der tijd een aantal maakte.

De kwaliteit van zijn schilderwerken is van zo’n hoog niveau, dat wij Rob van Assen met recht een ‘hedendaagse oude meester’ mogen noemen.

Het komt met regelmaat voor dat bezitters van schilderijen van oude meesters uit de Romantische school ook overgaan tot aankoop van winterlandschap schilderijen van Rob van Assen. Een mooier compliment kon hij van dergelijke kenners niet krijgen…

In het atelier

Dagelijks was Rob in zijn atelier te vinden. Daar was hij helemaal in zijn element. Zijn vrouw zorgde 's ochtends voor de koffie met iets lekkers, tussen de middag voor een boterham en ’s avonds maakte zij een warme maaltijd. Soms werkte hij ’s avonds nog even door. Dag in dag uit, jaar in jaar uit. Zolang al hij het kon, ging Rob door met schilderen.

De juiste penseelstreek op de juiste plaats

Buiten Nederland kwam hij niet. “Ik ben één keer in Luxemburg geweest. Maar niets lijkt op het Hollandse landschap. Andere landen interesseren mij niet zo. Ik vind Nederland prachtig en doe hier m’n inspiratie op. En schilderijen van de beste schilders hangen hier. Ik kijk en leer. Laatst zag ik in een museum een prachtige techniek om met enkele, vrij simpele haaltjes steentjes te schilderen. Het resultaat was verbluffend. Het gaat om de techniek en vaak ook de maniertjes om tot een perfect resultaat te komen. Ook heb ik gezien dat figuren die in de schaduw zijn geschilderd, vaak helemaal niet zo gedetailleerd zijn, het gaat om de suggestie, de juiste penseelstreek op de juiste plaats. Dan denk ik ‘dat heeft die schilder mooi opgelost!’ en pas ik dat toe in mijn eigen manier van schilderen.”

Kortstondige euforie

Jarenlang was Rob dagelijks na het ontbijt in zijn atelier te vinden.

“Kwasten en verf staan ’s ochtends klaar voor gebruik, want ik maak de dag ervoor alles schoon. Een nieuw blik voor de verdunner, wat verf op het palet en dan begin ik. Bij een nieuw werk begin ik met potlood te schetsen. Daarna volgen luchten in olieverf en werk ik van achter naar voren. De kleinste details worden als laatste opgezet. Vaak gebruik ik grote formaten, daar houd ik van. Overigens kost de start van een nieuw schilderij best veel moeite. De kortstondige euforie komt als een schilderij voor driekwart klaar is, dan ben ik over het dode punt heen. En als het klaar is en voor mij perfect, is het ook over en begin ik gelijk aan een nieuw werk.”

Nostalgie in kleur

Een aantal jaren geleden heeft Rob van Assen in opdracht van ArtBoutique een hele serie schilderijen gemaakt van oud Noordwijk en omstreken. Hij deed dit aan de hand van oude ansichtkaarten of de vele zwart/wit foto’s die in verschillende boekjes over Noordwijk en de bollenstreek zijn verschenen.

Rob zag de zwart/wit foto en in gedachten ontstond er een geromantiseerd beeld bij hem. Als het tafereel hem niet aansprak, begon hij er niet aan.

Rob: “Als ik schilder, gaat alles automatisch. Misschien beeld ik me wel in dat ik in de romantiek leef en is het een dieperliggend verlangen naar die tijd. Daarom schilder ik zo fijn, dat is om het gevoel van die tijd zo realistisch mogelijk in beeld te brengen.”

Oud Noordwijk en omstreken Lindenplein rond 1900
Bekijk schilderij

Met veel plezier verdiepte Rob zich in de afbeeldingen van het oude Noordwijk. De verhalen die bij de foto’s stonden zorgden ervoor dat hij zich helemaal in die oude tijd kon inleven. Zo schilderde hij maar liefst vijftig schilderijen met het thema ‘Nostalgie in Kleur’.

Schilderij in woonkamer

Wie wil er nou geen schilderij van Rob van Assen in de woonkamer? Deze kunstschilder was zo veelzijdig qua onderwerpen, dat er altijd wel iets is dat aanspreekt.

Scheepsportretten Zeesleepboot de 'Holland'
Bekijk schilderij

Hoewel Rob bekend is geworden door zijn winterlandschap schilderijen en dorpsgezichten, moet vooral niet vergeten worden wat hij nog meer heeft gepresteerd.

Na jarenlang research te hebben gedaan naar alle 75 bekende walvissoorten, schilderde hij in de periode van 1988 tot 1993 een bijzondere collectie. De ‘oceaan-collectie’ een serie van 99 schilderijen van 61 x 90 cm van alle bekende walvisachtigen in hun natuurlijke omgeving. Wetenschappers van Naturalis bestempelden deze bijzondere collectie schilderijen tot de enige wetenschappelijke verantwoorde complete serie over walvisachtigen. Naturalis kocht een voorstudie van 42 schilderijen van zijn hand. In 2006 is de complete ‘oceaan-collectie’ aangekocht door Museum Ecomare op Texel. Deze collectie wordt in delen doorlopend tentoongesteld.

Niet alleen walvisachtigen werden door Rob in olieverf vereeuwigd, maar ook vele soorten roofvogels. De anatomie van deze dieren had geen geheimen voor hem, gezien zijn ervaringen als preparateur. Tot in de kleinste details wist hij een verenpak weer te geven. Echte roofvogelkenners uit binnen- en buitenland gingen al regelmatig over tot aankoop van zijn schilderijen.

Geen geheimen

En wat te bedenken van een fraai scheepsportret schilderij van Rob van Assen in de woonkamer?

Sleepboot de 'Anjo' als ijsbreker
Bekijk schilderij

Zijn passie voor schepen dateert al uit zijn vroege jeugd. Rob woonde vlak bij een jachtwerf in Leiden en ging daar graag kijken. Zijn opa was onderhoudsschilder op de werf en hij kwam daar vaak. Rob raakte helemaal gebiologeerd van schepen en schilderde al op zijn veertiende een fraai schilderij van de bekende sleepboot de ‘Zwarte Zee’ varend in de woeste golven. Hij leerde vooral goed te kijken en door te zetten.
Ook de maritieme schilderkunst had Rob zich eigen gemaakt. De woeste golven en mooie luchten wist hij zeer natuurgetrouw weer te geven.

Hij was liefhebber van oude bekende Hollandse schepen met een voorkeur voor reddingboten en grote zeeslepers. Daarvan was de nostalgische zeesleepboot de ‘Holland’ toch wel één van zijn favorieten. De schepen die Rob geschilderd heeft hadden geen geheimen voor hem. Hij wist er alles van, bij wijze van spreken zelfs welke motor in het schip lag.

Liefhebbers van maritieme schilderijen kunnen hun hart ophalen bij de indrukwekkende collectie scheepsportretten. In 2013 zijn een aantal van deze scheepsportretten gedurende zes maanden geëxposeerd in het Nationaal Reddingmusuem Dorus Rijkers in Den Helder. De bezoekers gaven zeer veel positieve recensies over de tentoonstelling.

Grote schilderijen

Regelmatig kwam de uitdaging van Rob om grote schilderijen te maken weer boven drijven. Hij kon dit gewoon niet laten en moest dat ‘gewoon’ doen. Het is wel eens voorgekomen dat hij een groot schilderij beneden in de woonkamer moest schilderen. Dan was het doek gewoonweg te groot om boven in zijn atelier te krijgen. Zo ook bij het indrukwekkende romantische doek ‘Wandelaars in winterlandschap”.

Wandelaars in winterlandschap
Bekijk schilderij

Tijdens het maandenlange schilderproces kon Rob zich helemaal inleven in het winterse tafereel en teruggaan in gedachten naar de tijd waarin dit zich afspeelde... op de bevroren rivier loopt een man met zijn hond. Op het besneeuwde bospad lopen wandelaars voorbij de rieten hut. Onder de voormalige toegangsbrug naar het deels vervallen kasteel ziet men enkele schaatsers die richting het dorp in de verte schaatsen. De besneeuwde takken zien er vredig uit. Hoe zou het toch in die tijd geweest zijn?

Wie zou zich niet, net als Rob, in dit tafereel willen verplaatsen en eens een kijkje terug in die tijd willen nemen?

Blijf genieten

Of u nu liefhebber bent van winterlandschap schilderijen, wildlife-art of schilderijen van schepen, er is een gevarieerd aanbod aan onderwerpen van deze veelzijdige fijnschilder in onze collectie te koop. Van een schilderij kunt u blijven genieten, het gaat met gemak meer dan honderd jaar mee. Dat maakt het investeren in schilderkunst toch tot een verantwoorde en plezierige gedachte?

Over honderdvijftig jaar is Rob van Assen vanzelf een ‘oude meester’ geworden.

In deze ArtBlog zijn een aantal passages opgenomen uit het interview door Sander Pardon met Rob van Assen voor het lifestyle magazine LEVEN!