Rob van Assen
Huis ter Does te Leiderdorp

Prachtig winterlandschap met een bijzondere historie. 

Het schilderij toont het kasteel tijdens de zeer koude winter van 1739/1740 in vervallen staat.

Het kasteel lag ter hoogte van de brug van de Achthovenerweg over de Does tussen de wetering de Does en de Ruigekade in Leiderdorp.

Veel is bekend op basis van documenten, kaarten en prenten, maar vooral van opgravingen door de archeoloog Renaud.

In 1290 werd voor het eerst melding gemaakt van Huis ter Does. Vóór die tijd stond er op de plaats van Huis ter Does wellicht een 'mottekasteel'; een stenen woontoren op een terp op een binnenterrein omringd door een houten palissade. Later vervangen door een stenen ringmuur van maar liefst 4 meter hoog en 90 cm dik!

In 1420 werden 3 andere kastelen in Leiderdorp verwoest, alleen Huis ter Does bleef bespaard. Wel  werd er in het kasteel geplunderd in 1481 tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten.

Tussen 1489 en 1492 kwam Huis ter Does in vervallen staat in het bezit van de stad Leiden. Dit vanwege de strategische ligging aan de oostzijde van Leiderdorp.

In 1492 is het kasteel geheel verbouwd met twee nieuwe torens aan de west zijde. 

Na het ontzet van Leiden is het waarschijnlijk door de vluchtende Spanjaarden in brand gestoken.

In 1591 bracht Pieter van der Does, schout van Leiden, dijkgraaf en admiraal, het kasteel in vervallen staat terug in handen van de familie. Hij maakte het opnieuw bewoonbaar.

Echter het kasteel begon ernstig te verzakken door de lange reeks verbouwingen en de plaatsing van een nieuwe dikke ringmuur in de voormalige slotgracht.

In 1740 is Huis ter Does gesloopt, het stond net even buiten Leiderdorp.